‘Onze’ muurschilderingen zijn gekozen tot Gelders Sleutelwerk!

Erfgoed Gelderland heeft de 49 belangrijkste Gelderse kunstwerken vanaf 1340 op een rij gezet. Voor nummer Vijftig kon het publiek een voorstel doen. Wij hebben de prachtige muurschilderingen in ‘onze’ kerk voorgedragen. En: de Hengelose muurschilderingen zijn verkozen tot Gelders kunstwerk Nummer Vijftig!

Bericht:

Wandschilderingen in de Remigiuskerk vijftigste Sleutelwerk van Gelderland

Het vijftigste Sleutelwerk van Gelderland is bekend. Erfgoed Gelderland ging in opdracht van provincie Gelderland het afgelopen jaar op zoek naar de vijftig belangrijkste objecten uit de Gelderse kunstgeschiedenis: de sleutelwerken. Dit zijn kunstobjecten die bepalend, invloedrijk of kenmerkend zijn voor de Gelderse kunstgeschiedenis. De eerste 49 sleutelwerken waren al bekend en zijn online te bewonderen op collectiegelderland.nl/sleutelwerken. De afgelopen maand kon het publiek ideeën inzenden voor het vijftigste sleutelwerk. Een van deze ideeën is door een team van kunstkenners en kunsthistorici uitgekozen. De wandschilderingen van de twaalf apostelen in het koor van de Hengelose Remigiuskerk, is het nieuwste Sleutelwerk van Gelderland.

Wandschilderkunst in de Remigiuskerk

In 1911 kwamen tijdens werkzaamheden aan de Hengelose Remigiuskerk prachtige muurschilderingen vanonder het witte pleisterwerk tevoorschijn. Deze muurschilderingen stammen uit de eerste helft van de vijftiende eeuw. Ze zijn daarmee een van de oudste overgebleven voorbeelden van wandschilderkunst in Nederland. De schilderingen verbeelden de twaalf apostelen. Marjan Smeitink reageert namens de Vrienden van Hengelose Remigiuskerk op de verkiezing tot vijftigste sleutelwerk: ‘Geweldig! Wijzelf en de hele Hengelose gemeenschap zijn er al heel lang van overtuigd dat we met deze muurschilderingen iets heel bijzonders in huis hebben. We zijn er trots op dat we nu in deze prachtige lijst van sleutelkunstwerken staan! Kom vooral eens langs en kijk zelf!’ 

Goed bewaard secco-schilderingen

Wat de Remigiuskerk vaak terugkrijgt van bezoekers is dat ze dergelijke wandschilderingen wel kennen uit Italië, maar niet in Nederland. De wandschilderingen zijn gemaakt in secco-techniek. Waar de bekendere fresco’s gemaakt zijn op nat pleisterwerk – en daardoor opgenomen worden in de wand – zijn “secco’s” op droog pleisterwerk aangebracht. Secco-schilderingen bladderen vaak makkelijker af van de muur, zeker in het Nederlandse klimaat.  Hierdoor is het des te meer bijzonder dat de figuren in Hengelo zo goed bewaard zijn gebleven. Stilistisch wijken deze kwalitatieve schilderingen in de Remigiuskerk sterk af van het werk van de familie Maelwael-Van Lymborch en Meester Francke van Zutphen. Dit suggereert een rijk schilderkundig landschap in het Hertogdom Gelre.

Daarom is het tijd is om de schijnwerpers te richten op deze prachtige voorbeelden van wandschilderkunst. Door de beeldenstorm en de reformatie zijn we in Nederland (en dus ook Gelderland) veel oude kerkelijk kunst kwijtgeraakt. Gelukkig zijn de wandschilderingen met veel zorg en kunde weer teruggehaald. Naast de wandschilderingen van de twaalf apostelen in het koor, zijn er ook nog wandschilderingen van de aanbidding van de koningen en twee vrouwelijke heiligen. Volgens experts zou er zelfs nog veel meer verborgen kunnen zitten onder het pleisterwerk in de Remigiuskerk.

Publieksparticipatie Dit vijftigste sleutelwerk, haar voordracht en verkiezing laat zien hoe belangrijk publieksparticipatie is bij het maken van (kunst)historische overzichten zoals Sleutelwerken van Gelderland. Hoeveel experts zich er ook over buigen, er zullen altijd hiaten in hun gezamenlijke kennis zijn. Om deze te vullen is de kennis nodig van het publiek, waardoor prachtige, onderbelichte werken als de Hengelose wandschilderingen voor het voetlicht worden gebracht. Maar er zijn meer mooie ideeën aangeleverd voor het vijftigste sleutelwerk. Peter Drenth, gedeputeerde cultuur en erfgoed, reageerde enthousiast op de ideeën van het publiek: ‘Ik ben zeer verrast door de grote hoeveelheid, kwalitatief goede inzendingen voor het vijftigste sleutelwerk. Dit toont grote betrokkenheid bij de kunstgeschiedenis van Gelderland. Ondanks dat de Gelderse kunst is uitgewaaierd over de hele wereld, blijkt het laatste sleutelwerk gewoon in de Achterhoek te bewonderen. Nu de lijst met vijftig sleutelwerken bekend is, gaan we hier de komende periode meer bekendheid aan geven. Want mooie kunst gerelateerd aan Gelderland, laten we graag zien.’ Bekijk alle Sleutelwerken van Gelderland op collectiegelderland.nl/sleutelwerken.

Bron: https://erfgoedgelderland.nl/wandschilderingen-in-de-remigiuskerk-vijftigste-sleutelwerk-van-gelderland/

Foto’s: Hans Wijninga